تأثیر نیتروژن بر دوره بحرانی کنترل علف های هرز آفتابگردان در منطقه بیرجند

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن بر دوره بحرانی کنترل علف های هرز در آفتابگردان، آزمایشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار به اجرا در آمد. فاکتور اول، شامل 3 سطح کود نیتروژن (صفر، 100 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و فاکتور دوم دوره رقابت آفتابگردان با علف هرز بر مبنای مراحل رشدی آفتابگردان بود. این دوره ها شامل سه سطح عاری از علف های هرز تا مراحل دو برگی، چهار برگی و رویت طبق آفتابگردان و سه سطح آلوده به علف های هرز تا مراحل دو برگی، چهار برگی و رویت طبق آفتابگردان بود. دو سطح دیگر شامل کرت های عاری از علف هرز و آلوده به علف هرز تا پایان دوره رشد آفتابگردان نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. آغاز و پایان دوره بحرانی کنترل علف های هرز در سه سطح نیتروژن، بر مبنای 10 درصد کاهش عملکرد مجاز، از طریق برازش توابع گمپرتز و لجستیک به داده های مربوط به عملکرد نسبی، به ترتیب در تیمارهای عاری و آلوده به علف های هرز تعیین شدند که بر این مبنا دوره بحرانی کنترل علف های هرز دامنه ای از 7، 8 و 8 روز پس از سبز شدن به ترتیب برای سطوح مذکور نیتروژن تا 53، 81 و 62 روز پس از سبز شدن به ترتیب برای سطوح مذکور نیتروژن (به ترتیب مراحل بزرگ شدن طبق ها، اواسط تا اواخر زرد شدن پشت طبق ها و اواسط پر شدن دانه در طبق) را در بر داشت. همچنین طول این دوره برای جلوگیری از کاهش عملکرد 15? دامنه ای از 17 تا 44، 13 تا 71 و 12 تا 51 روز پس از سبز شدن به ترتیب برای سطوح صفر، 100 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار را در بر داشت. طول دوره بحرانی در این آزمایش در زمان کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشتر از زمان عدم کاربرد نیتروژن و زمان کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بود. در هنگام استفاده از 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن طول دوره بحرانی حد واسط دو سطح دیگر نیتروژن بود. طول دوره تداخل با وزن خشک علف های هرز رابطه مستقیم و بسیار معنی دار داشت و طول مدت کنترل نیز با تراکم علف های هرز رابطه معکوس و بسیار معنی دار داشت. همچنین شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، عملکرد بیولوژیک، بیوماس، وزن خشک طبق، قطر طبق، عملکرد دانه و اجزای آن تحت تاثیر رقابت با علف های هرز قرار گرفتند. در صورتیکه قطر ساقه و شاخص برداشت تحت تاثیر رقابت با علف های هرز قرار نگرفتند. عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و اجزای آن به طور معنی داری تحت تاثیر سطوح مختلف نیتروژن قرار گرفتند.